In het natuurgebied Oranjezon
Een verjaardagscadeautje van Tom
wandeling bekijken of downloaden
wandelmaatje: Tom
In de 13de eeuw worden de schorren ten westen van Vrouwenpolder ingedijkt. Zo ontstaan oa de Gerstepolder en de Beekhoekspolder. Vanuit Domburg verwaait het strandzand en vormt de eerste duinen. Die groeien uit tot een ongerept, woest duinlandschap: Oranjezon. Het gebied hoorde bij het markizaat van Veere en dankt zijn naam aan de oorspronkelijke eigenaars: de graven van Nassau, later prinsen van Oranje. En dus niet, zoals ook wel wordt gedacht, aan het prachtige gezicht op de ondergaande zon. In de loop der eeuwen heeft de mens het gebied op verschillende manieren gebruikt en zo zijn sporen nagelaten. Nu is het weer een natuurgebied, in beheer bij Het Zeeuwse Landschap.
Konijnenwarandes, bos en vroon
Van de Middeleeuwen tot 1760 werden de duinen verpacht voor de konijnenvangst, als zogeheten ‘konijnenwarandes’. De konijnenjacht was een belangrijke bron van inkomsten. Niet alleen voor de consumptie, maar meer nog voor de vellen. Er werden onder andere hoeden van gemaakt, die tot in Parijs hun weg vonden.
In het gebied tussen de duinen en de polders was bos aangeplant: het Oranjebosch, ook wel Princenbosch genaamd. De rest van het gebied was in gebruik als vroon: weidegrond voor het vee.
Waterwinning
Rond 1850 was de gezondheidstoestand in Zuidwest-Nederland ronduit slecht: pokken, tyfus en cholera waren schering en inslag. De bewoners haalden hun drinkwater toen nog uit regentonnen en welputten. In 1889 kocht de gemeente Middelburg een deel van het duingebied om er schoon drinkwater te winnen. Eerst via waterwinputten en later zijn er in het kader van de werkverschaffing kanalen voor gegraven. Het water ging via een leiding naar de Watertoren in Middelburg. Daar kon een grote hoeveelheid worden opgeslagen en van daaruit verder worden getransporteerd.
Sinds 1995 is de waterwinning gestopt, maar in geval van nood kan Oranjezon binnen 24 uur schoon drinkwater leveren aan heel Walcheren.
Beheer
De afgelopen eeuw is het aanzicht van Oranjezon grondig veranderd. Het graven van waterwinningskanalen, de aanplant van bos en helm en het oprukken van vogelkers maakten het tot een verruigd, dichtgegroeid en verdroogd gebied.
Met het huidige beheer krijgt de natuur het weer voor het zeggen en is er weer volop variatie in het landschap, zoals dat hoort bij een dynamisch duingebied. Het gebied is vochtiger nu de waterwinning is gestopt. Kanalen zijn gedempt en daardoor komen de duinvalleien weer terug. Dennen horen hier oorspronkelijk niet thuis. Ze zijn indertijd aangeplant om te vermijden dat het zand in de waterwinningskanalen zou stuiven. De naaldbossen worden langzaamaan omgevormd: door gerichte kap en natuurlijke verjonging komt er een gevarieerder en oorspronkelijker bos met bijpassende planten en struiken.
zwerfstenen 